"Sürdürülebilir" moda ile "etik" moda arasındaki fark nedir? İkisi arasında bazı benzerlikler olduğu için karıştırılması kolay; ama ikisinin arasındaki farkı anlamak aslında çok önemli bir konu! Sürdürülebilir moda, giydiğiniz malzemelere, üretim süreçlerine ve ürettikleri çevresel hasara odaklanır. Etik moda ise üretenlerin haklarına ve çalışma koşullarına bakar. Peki, sürdürülebilir modada hangi materyallere ve süreçlere dikkat etmeniz gerektiğini biliyor musun?
Sentetik Kumaşlar
Polyester, naylon ve akrilik gibi sentetik polimerler ham petrol stoklarından yapılabilir ve biyolojik olarak parçalanmayabilirler. Bu kumaşların, çöpe atıldıklarında parçalanmaları çok zaman alabilir ve metan gazı salabilirler. Yıkandıklarında ise sentetik malzemeden yapılmış giysiler küçük mikroplastik mikrofiberleri serbest bırakabilirler. Bunlar o kadar küçük ki su yollarını ve hatta okyanusları etkileyebilirler. Polyesterler, naylonlar ve akrilikler doğal, su bazlı boyalarla renklendirilemez. Fabrikalar kumaşı boyamak için petrokimyasallar ve zehirli ağır metaller kullanabilirler. Bu maddeler çevreye zarar verebilir, kalıntılar giysilerimize yapışabilirler.
Bazı sentetik malzemelerin "kırışmaya dirençli" olması için perflorlanmış kimyasallara (PFC'ler) sahip olabilirler. ABD Çevre Koruma Kurumu'ndan alınan bilgiye göre, PFC’lerde kansere neden olan kimyasal maddeler olabilir.
İnsan Yapımı Kumaşlar
Petrokimyasal maddelerden değil, ahşaptan veya diğer bitki selülozlarından yapılmış bazı kumaşlar da var. Ancak bu ham maddeler, viskon, rayon ve asetat gibi lifler oluşturmak için çok fazla insan tarafından işlenmelidir (Rayon aynı şeyin birçok türü için kullanılan ortak bir addır). Sert ağaç veya selüloz, ilk önce eter veya aseton gibi ağır işleyen çözündürücü kimyasallar kullanılarak şuruplu bir sıvıya eritilir, sonra iplikler halinde kurutulur. Bu tür kimyasal işlemlerin atıkları su sistemimize kadar ulaşabilirler. Su yollarını ve orada yaşayan canlıları da zehirleyebilirler. Böylece vahşi hayatın kısır hale gelmesine veya kanser oluşmasına neden olabilirler.
Bambu Kumaşa Dikkat!
Bambunun gerçekten çevre dostu bir seçenek olduğu düşünülebilir. Çoğu bambu kumaşı, rayonla aynı şekilde, kimyasallar ile çözülerek yapılabilir. Sürdürülebilir bambu kumaşlar, elyafları doğal olarak ayırarak ve onları dokumayla yapılabilir. Ancak üretilmesi daha pahalı olduğu için bu nadiren yapılır. Bambu sürdürülemeyebilir. Dikkatli ve doğal yapılırsa harika olur: hızlı büyüyen, kolayca yenilenebilir bir bitkidir ve böcek ilacına ihtiyaç duymaz. Ancak eğer rayon gibi yapılırsa, neredeyse diğerleri kadar tehlikeli olabileceği söyleniyor.
Doğal Kumaşlar
Doğal kumaşlar doğada bulunan liflerden yapılır. Bunlar arasında yün, ipek, pamuk, bambu ve kenevir bulunur. Bu kumaşların faydaları o kadar çok ki! Doğrudan doğadan olması, yenilenebilir ve biyolojik olarak parçalanabilir olması, çoğunlukla sürdürülebilir kaynaklara dayanması ve giydiğinde her zaman iyi bir his vermesi gibi... Organik olarak yetiştirilir ve işlenirse, çevre için mükemmel bir potansiyeldir. Bununla birlikte, ekstra iş yükü ve daha az sanayileşmiş işlemden geçtiği için daha pahalı olabilir. Ancak, kimyasal işlemlerden geçmiş kıyafetlerden çok daha sağlıklıdır.
Peki Pamuk Ne Kadar Sürdürülebilir?
Organik olmayan pamuk, dünyadaki en kimyasal bitkidir. Zararlı ve zehirli böcek ilacı, herbisit ve defoliantlar, tüm yetiştirme, toplama ve işleme aşamaları boyunca mahsullere atılır. Pamuk, klor bazlı kimyasallarla ağartılabilir, zehirli boyalar içerebilir ve hatta malzemeyi kırışmaya dayanıklı hale getirmek için sert kimyasallar bile kullanılabilir. Sertifikalı organik pamuk içinse çok daha duyarlı yöntemler kullanılır, bu da seni ve çevreyi zararlı kimyasallardan korur.
İşte sana pratik ve harika 5 ipucu!
- Hangi malzemeden yapıldığını görmek için kıyafetlerin üzerindeki etikete bakmayı unutma.
- "Kırışmaya karşı dayanıklı" uyarısına dikkat et.
- Organik ve doğal malzemelerden yapılmış ve bitkisel boyaların kullanıldığı giysileri tercih etmeye özen göster.
- Tek sezonluk moda kültüründense, yıllarca kullanabileceğin ve organik materyallerden yapılmış kıyafetleri tercih et.
- Ülkedeki ve dünyadaki en iyi sertifikalara sahip olan organik ve doğal ürünleri takip et.
